Inhoud

• Wat doet DMSO en waarbij gebruik ik het?
• Wat zijn mogelijke bijwerkingen?
• Mag ik DMSO gebruiken met andere medicijnen?
• Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?
• Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?
• Hoe gebruik ik dit medicijn?

DMSO

DMSO (dimethylsulfoxide) is een medicijn dat snel doordringt in alle weefsels van het lichaam en plaatselijk de bloedvaatjes verwijdt, de zenuwen minder prikkelbaar maakt en ontstekingen remt. Het neutraliseert ook giftige afbraakstoffen van bepaalde medicijnen tegen kanker.

Artsen schrijven het voor bij complex regionaal pijnsyndroom (CRPS, ook wel posttraumatische dystrofie geheten), bij chronische blaasontsteking en bij per ongeluk buiten de ader komen van de injectievloeistof van sommige medicijnen tegen kanker (extravasatie).

Ze schrijven het soms voor bij bepaalde huidaandoeningen, om de jeuk te verlichten.

Wat doet DMSO en waarbij gebruik ik het?

Complex regionaal pijnsyndroom

Het complex regionaal pijnsyndroom (CRPS) werd vroeger posttraumatische dystrofie genoemd. Het kan optreden na een kleine wond of operatie aan arm of been, of na een kneuzing. De huid raakt als het ware ontregeld over een groter oppervlak dan de wond alleen. Dit veroorzaakt veel pijn. De precieze oorzaak is nog niet duidelijk.

Verschijnselen
De verschijnselen van CRPS zijn:

• onverklaarbare pijn in arm of been, die erger wordt bij inspanning;
• rode of blauwe kleur van de huid;
• zwelling van het lichaamsdeel en verminderde beweeglijkheid;
• pijn bij aanraken van de huid;
• veranderde nagelgroei, afbrokkelen van de nagels;
• versterkte haargroei op de huid;
• verhoogde zweetproductie van handpalm of voetzool.

Behandeling
Als gewone pijnstillers zoals paracetamol of pijnstillers van het NSAID-type niet voldoende helpen, kan de arts DMSO voorschrijven. Vooral als de huid warm, rood en gezwollen is, kan een proefbehandeling met DMSO worden geprobeerd. Het wordt meestal in een crème toegepast, maar als het aanbrengen te pijnlijk is, kan uw arts dit product ook als oplossing (spray) voorschrijven. De oplossing is echter lastiger gericht op de aangetaste huid aan te brengen.

Werking 
DMSO dringt snel door de huid heen en remt de werking van de zenuwcellen diep in de huid. Het maakt de zenuwen minder prikkelbaar. Pijnprikkels via de gevoelszenuwen komen zo minder goed aan in de hersenen, waardoor de pijn minder wordt gevoeld.

Blaasontsteking bij vrouwen

Verschijnselen
Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas terechtkomen en zo voor blaasontsteking zorgen. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u per keer weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig.

Heel soms wordt een blaasontsteking niet door bacteriën veroorzaakt. Deze vorm van blaasontsteking heet ook wel interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom) en duurt vaak erg lang. 

Bij interstitiële cystitis is wand van de blaas ontstoken, waardoor de blaas slechter kan rekken. Een volle blaas doet hierdoor veel pijn. Ook het ophouden van de plas doet dan pijn. Ook de geslachtsorganen, onderbuik, rug en soms de benen kunnen dan pijn doen.

Behandeling
Bij vrouwen die niet zwanger zijn en geen andere klachten hebben, kan een blaasontsteking vanzelf overgaan. Als u de klachten echter vervelend of pijnlijk vindt, kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.

Als de antibiotica van eerste keuze onvoldoende werken of als de blaasontsteking lang aanhoudt, kan uw arts pijnstillers en/of ontstekingsremmers voorschrijven. Als deze onvoldoende werken, zijn er nog andere mogelijkheden van behandeling, zoals zenuwstimulatie, botox-injecties in de blaaswand, laserbehandeling of operatie.

Soms werkt een blaasspoeling met DMSO ook. Hoe het precies werkt, is niet duidelijk.

Blaasontsteking bij mannen

Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas terechtkomen en zo voor blaasontsteking zorgen. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u per keer weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig.

Verschijnselen
Heel soms wordt een blaasontsteking niet door bacteriën veroorzaakt. Deze vorm van blaasontsteking heet ook wel interstitiële cystitis (blaaspijnsyndroom) en duurt vaak erg lang. 

Bij interstitiële cystitis is wand van de blaas ontstoken, waardoor de blaas slechter kan rekken. Een volle blaas doet hierdoor veel pijn. Ook het ophouden van de plas doet dan pijn. Ook de geslachtsorganen, onderbuik, rug en soms de benen kunnen dan pijn doen.

Behandeling
Bij mannen met klachten van een blaasontsteking kan uw arts een antibioticum voorschrijven. Meestal is dit nitrofurantoïne.

Als de antibiotica van eerste keuze onvoldoende werken of als de blaasontsteking lang aanhoudt, kan uw arts pijnstillers en/of ontstekingsremmers voorschrijven. Als deze onvoldoende werken, zijn er nog andere mogelijkheden van behandeling, zoals zenuwstimulatie, botox-injecties in de blaaswand, laserbehandeling of operatie.

Soms werkt een blaasspoeling met DMSO ook. Hoe het precies werkt, is niet duidelijk.

Extravasatie

Oorzaak
Sommige medicijnen tegen kanker (cytostatica) moeten via een infuus in een bloedvat gedurende een bepaalde periode worden toegediend. Hierbij kan het per ongeluk buiten het bloedvat in het omliggende weefsel terecht komen. Dit verschijnsel heet extravasatie. Sommige cytostatica zijn zo irriterend dat door extravasatie het weefsel om het bloedvat gaat ontsteken. Dit is erg pijnlijk.

Behandeling
Bij het toedienen van een infuus met een dergelijk cytostaticum houdt de arts of verpleegkundige hier rekening mee. Vaak wordt direct een ijskompres gebruikt om de extravasatie tegen te gaan. Als het toch buiten de aders is terecht gekomen, kan DMSO op de huid de schadelijke stoffen van het cytostaticum oplossen en afvoeren. Hierdoor zijn de gevolgen van extravasatie minder ernstig en pijnlijk.

Overige huidaandoeningen

DMSO kan ook bij diverse andere huidaandoeningen worden gebruikt. Het wordt soms toegevoegd aan andere medicijnen op de huid om te zorgen dat deze medicijnen beter in de huid doordringen.

Het wordt ook soms gebruikt bij een huidaandoening met bultjes en jeuk, die het gevolg zijn van eiwitafzettingen in de huid, namelijk amyloïdose. Het blijkt dat DMSO vooral de jeuk in deze gevallen kan verminderen. Hoe het werkt is onbekend.

Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Sterke uien- of knoflookgeur

  Deze geur heeft soms ook gevolgen voor de smaak. Dit ontstaat doordat DMSO door het lichaam wordt afgebroken tot sulfides die het lichaam via de longen en de huid uitscheidt. Deze sulfides hebben de sterke knoflookgeur.

• Irritatie van de huid. Dit merkt u aan branderig gevoel, droge huid, schilferingen, rode huid.

  Bij een crème treedt deze bijwerkingen minder op dan bij de oplossing (spray). Om deze klachten te voorkomen is het nodig de sprayvloeistof na 10 minuten weer van de huid te verwijderen.
  Breng de crème of spray niet aan op wondjes of beschadigde huid.
  Raadpleeg uw arts als u te veel last krijgt van irritatie. Mogelijk moet u het dan minder vaak aanbrengen.

• Dit medicijn kan synthetische weefsels in kleding oplossen en daardoor kleding beschadigen

  Draag alleen natuurlijke stoffen, zoals katoen of wol, als u dit medicijn op de huid gebruikt.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan roodheid, jeuk en blaasjes.

  Raadpleeg uw arts als u overgevoeligheid vermoedt. Blijkt u overgevoelig, geef dat dan aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Misselijkheid, braken, hoofdpijn, duizeligheid en sufheid

  Dit ontstaat als DMSO in te grote hoeveelheid is opgenomen in het lichaam. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft. Mogelijk moet u het dunner of minder vaak per dag aanbrengen.

• Bij gebruik gedurende verschillende maanden tot jaren: uw arts zal uw ogen, nieren, lever en bloed regelmatig controleren. Van dit medicijn is betrekkelijk weinig bekend over de langetermijneffecten. Mogelijk heeft het nadelige effecten op de ogen, de nieren, de lever en de bloedcellen.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Mag ik DMSO gebruiken met andere medicijnen?

Door DMSO worden andere medicijnen beter door de huid heen opgenomen. Gebruik op dezelfde huidplekken daarom alleen andere medicijnen in overleg met uw arts.

Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Mag ik dit medicijn gebruiken als ik zwanger ben, wil worden of borstvoeding geef?

Zwangerschap
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u tijdelijk overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. DMSO komt bij gebruik op grote oppervlakken waarschijnlijk in de moedermelk terecht. Het is niet bekend of dit schadelijk is voor de baby. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Hoe gebruik ik dit medicijn?

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Crème: breng het medicijn dun aan op het pijnlijke huidgedeelte. Zorg dat er zo weinig mogelijk op de gezonde huid terechtkomt. Laat 10 minuten inwerken en verwijder het daarna door te deppen met een tissue of af te spoelen onder de douche, met wat water met zeep of wasgel.
• Oplossing (spray):
  • bij complex regionaal pijnsyndroom (CPRS): bevochtig het aangetaste deel van de huid met de spray. Zorg dat er zo weinig mogelijk op de gezonde huid terechtkomt, bijvoorbeeld door deze tijdens het sprayen af te dekken met verbandgaas. Breng niet te veel aan, de huid moet vochtig worden, maar niet nat. Laat 10 minuten inwerken en verwijder het daarna door te deppen met een tissue of af te spoelen onder de douche, met wat water met zeep of wasgel.
  • bij extravasatie: bevochtig het aangetaste deel van de huid met de spray. Laat het hierna drogen aan de lucht. Gebruik geen verbandgaas over het aangetaste deel. U moet de oplossing elke 8 uur aanbrengen.
• Blaasspoeling: deze wordt in het ziekenhuis onder toezicht van een arts ingebracht, gedurende 15 minuten. Afhankelijk van het effect wordt de blaasspoeling elke 2 weken gebruikt.

Hoe lang?

• Bij complex regionaal pijnsyndroom (CPRS): enkele weken tot drie maanden.
• Bij chronische blaasontsteking: overleg na enkele weken met de arts. Als dit medicijn uw klachten voldoende vermindert, kan het gebruik langer worden voortgezet.
• Bij extravasatie: gebruik dit medicijn zolang de arts het voorschrijft. Meestal moet u dit medicijn ten minste 7 dagen gebruiken.